[i]Qadınların 50%-i, kişilərin isə 33%-i boşanma sonrası hələ 10 il qarşı tərəfə nifrət hissini yaşadırlar.
İnsanların evlənmək və ya qohumluq xəttinə yönələn həyat birliyi var.
Buna ümumilikdə ailə deyilir.
Ailə qurulduğu gündən hər bir insan öz kiçik dövlətini qorumağa, inkişaf etdirməyə çalışır. İstənilən büdrəmə bu ailə birliyinin gələcək taleyini sual altında qoya bilər.
Yaranan mübahisələr, anlaşılmazlıqlar və kənar müdaxilələr... Bunun davamı isə heç kəsin yaşamaq istəmədiyi məhkəmə zalları, əmlak bölgüsü və ortada qalan uşaqlardır.
Nigar Zamanova: (5 illik evlilikdən sonra boşanıb. 2 qızı var )
-Nə qohumlar tanış etmişdi, nə də ki, nəinsə xatirinə talelərimizi birləşdirmişdik. Sadəcə sevmişdik... Ailə quranda da qarşılıqlı oldu, ayrılanda da...
Bu evlilikdə ayağımız nə vaxt büdrədi bilmədik. Bir də onda ayıldıq ki, sona yaxınlaşmışıq. Geriyə isə yol yox idi.
Biz sadəcə anladıq ki, fərqli insanlarıq. Nə maraqlarımız üst-üstə düşdü,nə də ki, həyatdan gözləntilərimiz. Sonra maddi sıxıntılar problemlərə bir az da rəngli don geyindirdi. Artıq hər gün mübahisələr, biri-birinə zidd fikirlər və bir qədər sonra isə zor tətbiqi...
Boşanma ərizəsini özüm verdim. Cünki bu cür davam edə bilməzdi. Biz bir-birimizdən artıq heç nə istəmirdik. İlk vaxtlar valideyinlərimizə deyəndə ki, biz ayrılırıq ,xasiyyətimiz düz gəlmir, hamı tərəfindən aqressiya ilə qarşılandıq. “Evlənəndə bilmirdiz ki, xasiyyətiniz düz gələcək ya yox? ”. Artıq bu suallara cavab verməkdən yorulmuşduq. Mən əmin idim ki, bu cür davam etməməlidir. Əgər bir ailədə hər gün təhqir, qalmaqal və gərginlikdən başqa bir şey yaşanmırsa , bu ailəni sürdürməyə nə lüzum var idi ki?!
Nə boşanaq, nə bölək
Ailənin inkişafının bütün məqamlarında məhəbbət hissi onun psixoloji bünövrəsini təşkil edirmi? Psixoloqlar əmindirlər ki, ailə xoşbəxtliyinin sirrini təkcə məhəbbətlə izah etmək düzgün deyil. Ailə quran insanların yalnız 30-35%-i biri-birlərini tanımadan və sevgisiz evlənir. Məhz ən çox boşanmalar da bu ailələrin payına düşür.
Sevərək evlənənlərin faiz göstəricisi 70-ə bərabərdir. 5-6 il sonra isə məlum olur ki, onlardan yalnız 46%-i həyat yoldaşlarını sevməkdə davam edir. 24% artıq illər öncəki sevgi hissini yaşamır. Adətən boşanmalarda yüksək göstərici evlilikdən 5-9 il sonraya təsadüf edir.
Deməli evlilikdən sonra ailə həyatı artıq insanların şəxsi keyfiyyətləri üzərində davam edir.
Statistika göstərir ki, əksər hallarda boşanmalar zamanı ər və arvad xasiyyətlərinin tutuşmadığını səbəb olaraq göstərirlər.
Boşanma ərizəsi ilə məhkəmələrə müraciət edənlər arasında kişilər üstünlük təşkil edir. Əgər hər iki tərəf boşanmağa razıdırsa , övlad və əmlak bölgüsü yoxdursa, belə olan təqdirdə məhkəmə 1 aya evliliyə sona nverir. Əgər tərəflərdən biri narazıdırsa , onda prosses təxirə salınır və tərəflərə boşanmaq üçün müddət verilir. Azərbaycan qanunvericiliyi ilə əvvəlki illərdə bu müddət 6 ay,bu günsə 3 aydır.
Zərifə Məmmədova (4 illik ailə həyatından sonra boşanıb. 1 oğlu var)
-Bir il görüşdük . Bir-birimizi sevirdik. Xəyal etdiyimiz evlilik, gəlin paltarı, ev...
Xoşbəxt olmaq üçün mənə çox şey lazım deyildi. Oğlumuz oldu. Mən analıq məzuniyyətinə çıxdım. Sonra da karyera arzularımın üstündən ailəm naminə xətt çəkdim. O, isə içməyə başladı, valideyinləri hər işimizə müdaxilə etməyə başladı. Mən ailənin bütün yükünü çiyinlərimdə daşımaqdan çox yorulmuşdum. Evə gecə yarıdan keçəndən sonra gəlməyə başladı, məni döyür, səbəbsiz yerə mübahisə yaradırdı.
Bir il sonra xəbər tutdum ki, başqa biri ilə görüşür. Sən demə bütün bu müddət ərzində məni aldadırmış. Ona verdiyim pulları da o qıza xərcləyirmiş. Bir gün cəsarətimi topladım və nöqtə qoydum. Boşanma prossesimiz çox qalmaqallı oldu. Bu gün oğlum və mən birlikdə yaşayırıq. Onu isə həyatımdan silmişəm.
Əmlak bölgüsü boşanmalar zamanı ən mübahisəli məqamlardandır. Problem yaradan əsas səbəb tərəflərin nigaha girərkən nigah müqaviləsi bağlamamalarıdır.
Nigah müqaviləsi anlayışı Avropada 17-ci əsrdə yaranıb. O zaman əsas məqsəd
ərli qadının və onun qohumlarının ailə mülkiyyətinə olan hüquqlarını müdafiə etməkdən ibarət idi. İlk dəfə Almaniyada məcburi nigah və nigah müqaviləsi tətbiq olunmağa başladı.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ötən il ərzində Azərbaycanda 79,9 min nikah, 7,9 min boşanma qeydə alınıb. Ədliyyə Nazirliyinin Qeydiyyat və Notariat Baş İdarəsindən verilən məlumata görə, ötən ilin 6 ayı ilə müqayisədə bu il nikaha girən tərəflər arasında bağlanan nikah müqavilələrinin sayı 4 dəfə artıb. Belə ki, ötən ilin 6 ayında 13 nikah müqaviləsi bağlandığı halda, bu ilin 6 ayında onların sayı 42 olub. İdarədən bildirilib ki, hesabat dövründə Azərbaycanda 32 mindən artıq nikah qeydə alınıb. Müqavilələrin 32-si Bakıda, 5-i Abşeronda, hərəsində biri olmaqla Gəncə, Sumqayıt və Lənkəranda nikaha girən tərəflər arasında bağlanıb. 2007-ci ildə qeydə alınan 81 min 756 nikahdan yalnız 16-da, 2006-cı ildə 79 min nikahdan 33-də, 2005-ci ildə 71 min 619 nikahdan 19-da müqavilə bağlanıb.
Lakin o da faktdır ki, yalnız bu il ərzində 400 boşanma ərizəsi təqdim olunub.
Dünyada isə hər 10-13 saniyə ərzində bir ailə boşanır. Və onların hər birinin öz qəribə tarixçəsi var.
67 yaşlı rumıniyalı pensioner B.Sandu 47 yaşlı qadınla evlənərək onunla düz 8 ay firavan həyat sürüb. Lakin doqquzuncu ayda arvadının pişiyi onun iki sevimli tutuquşusunu yediyinə görə onlar yollarını ayırmalı olub.
İngiltərəli futbol azarkeşi Nil Düxart məhkəmədə boşanması ilə bağlı ifadə verərkən bildirib ki, həyat yoldaşı onun avtoqrafla dolu olan sevimli köynəyini yuyub. Məhkəmə qadını vandalizmdə təqsirləndirərək onların nikahına son qoyub.
ABŞ-ın Klivlend ştatından olan Danielsonunun həyat yoldaşı detektiv əsərlərindən ötrü "sino" gedirmiş. Əri isə onun oxuduğu hər yeni kitabın 30-cu səhifəsində əsərin qatilinin adını yazırmış. Təbii ki, bundan sonra qadının əsəri oxumağa marağı qalmırmış. Məhkəmədə bunları dinləyən hakim qadını müdafiə edərək həyat yoldaşı ilə sərt davrandığına görə onları boşayıb.
55 yaşlı almaniyalı bir vətəndaş internetdə 38 yaşlı Rendi adlı bir gözəl qadınla tanış olur. Maraqlıdır ki, Rendi həyatda şəkildəkindən də gözəl olub. Ancaq toy gecəsi gözəlçə Rendinin kişi olduğu məlum olur. Sən demə, onu adı Rendi deyil, Ralf imiş və o iki uşaq atasıdır.
Bosniyda 32 yaşlı Adnan Klariç və 27 yaşlı Sana internetdə tanış olub. Lakin onların bəxti bir az gətirmir. Belə ki, onlar “Konfetka” və “Prins” nikləri ilə tanış olur. Ehtiraslı onlayın söhbətlərindən sonra aşiqlər görüşmək qərarına gəlir. Təəssüf ki, onlar ümidsizliyə düçar olur və nəticədə bir-birilərini xəyanətdə günahlandıraraq boşanırlar.
Ailə 7 il birlikdə addımladıqdan sonra boşanma ehtimalı 50% azalır. Boşanan insanlar arasından qadınların 50%-i, kişilərin isə 33%-i boşanma sonrası hələ 10 il qarşı tərəfə nifrət hissini yaşadırlar.
Statistikaya görə kişilərin 65%-i 40 yaşından sonra başqa qadına aşiq olur və boşanmalar arasında bu məqam da öz yerini alır.
Elnurə Babayeva (1 illik ailə həyatından sonra boşanıb. 1 oğlu var.)
Biz qonşu idik. Olduqca gözəl ailələri var idi. Məni istəməyə gələndə valideyinlərim tərəddüd etmədən razılıq verdilər. Maddi sıxıntımız yox idi. 1 il sonra oğlumuz da oldu. Məni incitməyə,səbəbsiz yerə açılamağa başladı, valideyinlərimin yanına buraxmırdı, onlar bizə gələndə məni döyürdü. Sonra açıq-aşkar başqa biri ilə görüşdüyünü nümaiş etdirməyə başladı. Köynəklərində qadın ətrinin iyi, boya izi, telefonunda sevgi mesajları... Etirazımı bildirəndə isə döyülürdüm. Valideyinləri də onun tərəfini tuturdular. Birdəfə məni döydü. İşə gedəndən sonra oğlumu da götürüb qaçdım. Nə aradı-nə axtardı. Boşandım. Bu gün çox xoşbəxtəm. Sevinirəm ki, 1 illik cəhənnəm geridə qalıb.
Roma imperiyası dövründə kişilər onları bezdirən qadınlardan qurtulmaq üçün dinlərində göstərilən müqəddəs yerə yola salırdılar. Rus Çarı İvan Qroznı həyat yoldaşını monastra özü yollayır. Onun bu təcrübəsindən 1-ci Pyotr da bəhrələndi. 1722-ci ildə 1-ci Pyotr “müvəqqəti ayrılıq”la bağlı qərar qəbul edir. Qərara əsasən
qadınlar kişilərdən bir müddət ayrı yaşayırlar. Bu onların biri-birlərindən bezməmələri üçün atılan addım idi. Belə halda hər iki tərəfin yazılı razılığı olmalı idi.
Niyə bir-birini sevənlərin "xasiyyəti düz gəlmir"?
Məlum olub ki, bu səbəbi irəli sürən ərlə arvad "xasiyyətləri düz gəlmədiyinə" görə deyil, əksinə, məhz "düz gəldiyinə" görə boşanırlar. Ərin də, arvadın da eyni dərəcədə kobud, insafsız, tənbəl olduğu ailələri xatırlasaq, bir çox ailə dramlarının köklərini təsəvvür etmək çətin olmaz. Bu zaman ər də, arvad da uşaqların xoşbəxtliyi məramına, ülvi analıq və atalıq hisslərinə yad olan, mahiyyətcə məzmunsuz həyat fəlsəfəsinə istinad edirlər.
Bir-birindən bezən, lakin ayrılmamaq üçün səbəb arayan cütlüklərə amerikalı alimlər ətraf mühit haqqında düşünməyi məsləhət görüblər.
Sən demə, boşanmalar ekologiyaya ciddi zərbə vururmuş. Miçiqan universitetinin əməkdaşlarının rəyinə əsasən, boşanmaların sayı çoxaldıqca ailə tərkibi az sayda olan təsərrüfatların sayı da artır. Bu isə tikinti, yanacaq və suya məsrəflərin artması deməkdir. Tədqiqat müəllifləri bildiriblər ki, bütün dünyada təsərrüfatların sayı insanların sayından daha sürətli templərlə çoxalır. Alimlərin hesablamalarına görə, boşanmış şəxsin təsərrüfatı ailəlinin təsərrüfatından orta hesabla 40 - 50 faiz azdır. Ancaq buna rəğmən, məsələn, evin qızdırılması üçün sərf olunan yanacağın miqdarı eynidir. 2005-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında boşanmışlar 73 milyard kilovat-saat və 2850 triloyn litr su istifadə ediblər. Boşananlar üçün həmçinin 38 milyon əlavə qızdırılan mənzillər tələb olunub. Ailələr dağılmasaydı, bu resurslara qənaət etmək mümkün idi. Odur ki Miçiqan universitetinin əməkdaşları boşanma qərarı verməzdən öncə ümumi - planetar problemləri də yada salmağı məsləhət görürlər.
Qurani-Kərimin Rum surəsində evlilik haqqında belə buyurulmaqdadır: “Sizin üçün onlarla ünsiyyət edəsiniz deyə zövcələr xəlq etməsi, aranızda (dostluq) sevgi və mərhəmət yaratması da Onun Qüdrət əlamətlərindəndir”.
Ayətdən göründüyü kimi, ailə fərdləri arasında xoş münasibətlərin hakim olması təbii haldır, yəni ailə quran fərdlərin bir-birini bəyənməsi, sevməsi onun davamlılığı üçün çox önəmli amillərdən biridir.[i][/i]
B. İyun 21, 2015 10:03 am tarafından Əliyusif
