AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ FİZİKİ-COĞRAFİ RAYONLAŞDIRILMASI
Azərbaycan ərazisi müxtəlif fiziki-coğrafi xüsusiyyətlər (geoloji quruluş, relyef, iqlim, landşaft və s.) nəzərə alınmaqla 5 təbii vilayətə və 19 fiziki-coğrafi rayona bölünmüşdür.
Böyük Qafqaz vilayəti
Böyük Qafqaz vilayəti Azərbaycanın şimalında yerləşir. Əsas hissəsini Baş Qafqaz silsiləsi tutur. Baş Qafqazın şimalında Yan silsilə, cənubunda Niyaldağ və Qovdağ silsilələri, cənub-şərqində Ləngəbiz və Qobustan alçaq dağlığı, Ələt tirəsi vəAbşeron yarımadası yerləşir. Vilayətin şimal-şərqində Qusar maili düzü və Samur-Dəvəçi ovalığı yerləşir.
Vilayətdə mezozoy və kaynozoy erasının süxurları yayılmışdır. Ən fəal seysmik hərəkətlər Şamaxı-İsmayıllıda müşahidə olunur. Vilayətdə palçıq vulkanları geniş yayılmışdır. Neft və təbii qaz, tikinti materialları, mineral sular əsas təbii sərvətlər hesab olunur.
Vilayətdə bütün iqlim tiplərinə rast gəlinir (yayı quraq keçən soyuq iqlim tipindən başqa). Orta illik temperatur 0 - 14C, orta illik yağıntı 100-1400mm-dir.
Çayları Kürün sol qollarına (Türyançay, Əlicançay, Göyçay, Əyriçay və s.) və birbaşa Xəzər ənizinə tökülən çaylara (Samur, Qusarçay, Qudyalçay və s.) aiddir.
Vilayətin dağ gölləri şirinsulu, düzənlik gölləri isə şorsuludur.
Böyük Qafqaz vilayətində Azərbaycanın bütün landşaftlarına rast gəlinir. Zaqatala, İlisu, İsmayıllı, Pirqulu, Altıağac və Qobustan qoruqları var.
Böyük Qafqaz təbii vilayəti beş fiziki-coğrafi rayona bölünür.
1. Samur-Dəvəçi
2. Qonaqkənd
3. Zaqatala-Lahıc
4. Şamaxı
5. Qobustan-Abşeron.